U nedelju, 15. novembra, u Bosni i Hercegovini održavaju se lokalni izbori, osmi po redu od završetka građanskog rata u ovoj zemlji. Izbori su bili planirani za 4. oktobar, ali su odloženi za sredinu novembra, jer vlasti BiH nisu na vreme obezbedile sredstva za sprovođenje izbora u oktobru, kada se tradicionalno održavaju.
Na lokalnim izborima ove godine bira se 56 skupština opština u Republici Srpskoj, 64 opštinska veća u Federaciji BiH, 120 načelnika opština u BiH, sedam skupština gradova u Republici Srpskoj, 14 gradskih veća u Federaciji BiH, 22 gradonačelnika u BiH i Skupština Brčko distrikta.
Na predstojećim izborima zagarantovana su 23 mesta za pripadnike nacionalnih manjina u 21 opštini, a ove godine se prvi put neposredno bira gradonačelnik Istočnog Sarajeva u RS.
U Centralni birački spisak BiH upisano je 3.283.380 birača koji imaju pravo glasa, što je svojevrstan paradoks, s obzirom na to da je prema poslednjem popisu stanovništva iz 2013. godine BiH 3.531.159 stanovnika.
Ove godine jako je veliki broj birača koji će glasati putem pošte iz inostranstva, njih 102.377, dok će 17.058 birača glasati putem mobilnog tima.
Među upisanim je i 14.059 birača sa statusom raseljenog lica koja glasaju lično, 7.925 sa tim statusom, ali za glasanje u odsustvu, i 704 onih koji će moći da glasaju u diplomatsko-konzularnim predstavništvima.
U medijima su objavljeni brojni dokazi o zloupotrebama registracije glasača iz inostranstva, a Centralna izborna komisija BiH (CIK) je više puta pozivala građane da provere svoje podatke, da ne bi postali predmet zloupotreba.
CIK je, zbog enormno velikog broja registrovanih glasača u inostranstvu, najviše u Srbiji i Hrvatskoj, doneo odluku kojom se odbija upis u izvod iz Centralnog biračkog spiska za glasanje van BiH za 27.960 birača.
Tako je na biračkom spisku ostalo nešto više od 102.000 glasača koji bi trebalo da glasaju iz inostranstva, mada se i dalje pojavljivao veliki broj slučajeva i prijava CIK-u od osoba koje žive u BiH, a neko ih je, bez njihovog znanja, prijavio da glasaju u inostranstvu.
CIK je pozvala Tužilaštvo BiH i Agenciju za istrage i zaštitu BiH (SIPA) da ispitaju ove slučajeve i utvrde ko je i na koji način zloupotrebio lične podatke građana iz i registrovao za glasanje u inostranstvu.
Na izborima će učestvovati 543 politička subjekta, od čega je 129 političkih stranaka, 262 nezavisna kandidata, 72 koalicije, devet listi nezavisnih kandidata, te 71 kandidat za nacionalne manjine.
Kada su u pitanju lokalni izbori u RS, najveća bitka vodiće se u Banjaluci za poziciju gradonačelnika, između aktuelnog gradonačelnika Igora Radojičića, kandidata SNSD-a, koji ima podršku stranaka koje pripadaju vladajućoj koaliciji na entitetskom nivou, i opozicionog kandidata Draška Stanivukovića, koji osim matične Partije demokratskog progresa (PDP), ima podršku i Srpske demokratske stranke (SDS) i nekoliko manjih opozicionih stranaka.
SNSD je u Banjaluci na vlasti od 1998. godine i analitičari procenjuju da će rezultati ovogodišnjih lokalnih izbora u najvećem gradu RS u dobroj meri uticati na dalja politička dešavanja i raspored snaga pred opšte izbore koji slede za dve godine.
Zanimljiva situacija je i u Bijeljini, gde je nekadašnji visoki funkcioner SDS-a i sadašnji gradonačelnik Bijeljine Mićo Mićić prešao u suprotni politički tabor, pa je njegovu ponovnu kandidaturu za poziciju gradonačelnika podržao SNSD-a.
Njegov protivkandidat je Ljubiša Petrović, kandidat SDS i PDP-a.
U predizbornu kampanju u Hercegovini uključio se biznismen Rodoljub Drašković, koji je do pre par godina svesrdno podržavao SNSD Milorada Dodika, a sada podržava kandidata Iliju Stankovića, iza koga je stao opozicioni blok koji čine SDS, PDP, Liste za pravdu i red Nebojše Vukanovića i Hercegovačkovački narodni pokret.
U Federaciji BiH najzanimljivija situacija je u Sarajevu gde su izborni rivali kandidati Stranke demokratske akcije (SDA) i bivši funkcioneri te stranke, pre svih Elvedin Dino Konaković, predsednik pokreta “Narod i pravda”.
U Tuzli su, opet, rivali kandidat Socijaldemokratske partije (SDP) Jasmin Imamović, koji godinama dobija izbore u tom gradu, i bivši funkcioneri te stranke, a sada kandidat Socijaldemokrata BH Vahid Jusufović, koga podržava i Demokratska fronta Željka Komšića.
S posebnom pažnjom pratiće se i izbori u Srebrenici, gde će snage odmeriti dva kandidata, Mladen Grujičić, koga su podržale sve srpske političke partije, i Alija Tabaković, kandidat probosanskih stranaka.
U srpskom i bošnjačkom političkom korpusu od opštih izbora 2018. godine do danas desilo se mnogo slučajeva političkog konvertitstva, pa su nekadašnje stranačke kolege sada postali rivali u izbornoj trci za mesta načelnika i odbornika.
U RS je došlo do daljeg osipanja SDS-a, a Mićo Mićić i Obren Petrović, gradonačelnici Bijeljine i Doboja, nekadašnjih bastiona te stranke, prešli su u redove vladajućih u RS.
Socijalisti su se podelili u dve stranke, SP i SPS, a iz nekadašnjeg Demokratskog narodnog saveza (DNS) ostala je matična stranka i iznikla nova – DEMOS.
U Federaciji BiH došlo je do ozbiljnih podela u SDA i SDP-a, iz kojih su nasatle neke nove političke partije.
Što se tiče hrvatskog glasačkog tela, prema oceni analitičara, tu je situacija sasvim jasna, jer se očekuje ubedljiva pobeda HDZ BiH, osim u Prozoru/Rami, gde bi eventualno uspeh mogao da ostvari HDZ 1990.
Za razliku od svih gradova i opština u BiH, izbori u Mostaru će biti održani 20. decembra i to posle više od 12 godina.
Održavanje izbora u Mostaru je jedan od 14 ključnih uslova EU za napredak BiH, a izbori u tom gradu poslednji put su održani 2008. godine, jer posle toga SDA i HDZ BiH nisu mogle da postignu suglasnost o izbornim pravilima za taj grad.
Zanimljivo je da su poziv gradjanima BiH da izadju na izbore uputili šef Delegacije EU u BiH i specijalni predstavnik EU u BiH Johan Satler, zajedno sa šefovima misija zemalja članica EU u BiH, kao i američki ambasador u BiH Erik Nelson.
Oni su pozvali građane da u nedelju izadju na lokalne izbore i glasaju pod motom “Vaš glas, vaša snaga!”
“Vaš glas je bitan i samo vaš glas može dovesti do pozitivnih promena”, naveli su u pozivu.